15 cách giúp trẻ nhận biết màu sắc đơn giản, hiệu quả nhất

Màu sắc là một trong những điều đầu tiên mà trẻ em học được trong cuộc sống. Vậy bạn đã biết cách giúp trẻ nhận biết màu sắc từ sớm chưa? Pibokid sẽ mách bạn những bí quyết đơn giản để dạy bé phân biệt các gam màu nhanh chóng qua bài viết dưới đây.

Trẻ sơ sinh có phân biệt được màu sắc?

Ngay từ khi ở trong bụng mẹ, trẻ đã có thể phân biệt ánh sáng và bóng tối. Trẻ sơ sinh nhìn thấy nhiều màu sắc khác nhau ngoài đen và trắng, nhưng não bộ chưa nhận biết chúng một cách rõ ràng như lúc lớn. 

Khi chọn đồ chơi cho trẻ sơ sinh, nên chọn sản phẩm có màu sắc tương phản cao như đen và trắng để thu hút sự chú ý của trẻ.

Bên cạnh màu sắc, thị lực của trẻ sơ sinh còn hạn chế. Theo Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ (AOA), trẻ có thể tập trung nhìn vào vật cách xa 20 - 25cm, thị lực cũng sẽ dần được cải thiện sau 8 tuần.

Trẻ em bắt đầu nhìn thấy màu sắc khi nào?

Trong khoảng thời gian từ 2 đến 4 tháng, trẻ bắt đầu nhận biết được nhiều màu sắc hơn. Đầu tiên, trẻ sẽ phân biệt các sắc thái khác nhau của màu đỏ và màu xanh lá cây. 

Thời gian để trẻ phân biệt màu sắc có thể khác nhau tùy theo từng bé. Vì vậy không có mốc thời gian chung cho sự phát triển này. 

Cha mẹ có thể giúp trẻ nhận biết màu sắc bằng cách cung cấp cho trẻ các đồ chơi đa dạng tông màu. Trẻ thường thích các gam màu rực rỡ như cam, vàng, đỏ, xanh lá cây và xanh lam.

Vì sao nên giúp trẻ nhận biết màu sắc?

Dạy trẻ nhận biết màu sắc từ sớm là một phần quan trọng trong quá trình phát triển nhận thức của trẻ. Dưới đây là 6 lý do chính mà các bậc phụ huynh cần lưu ý:

1. Giúp phát triển trí não

Theo UNICEF, giai đoạn 0 - 4 tuổi là thời điểm quan trọng để thúc đẩy sự phát triển trí thông minh cho trẻ. Trong khoảng thời gian này, trẻ hình thành một nửa trí thông minh của mình, vì vậy ba mẹ cần đặc biệt chú ý. 

Đến khi trẻ 2 tuổi, trọng lượng não bộ đã đạt 80% so với não người lớn, sau đó sẽ đạt mức 100% khi trẻ 6 tuổi. Giúp trẻ nhận biết màu sắc sẽ kích thích trí thông minh và hỗ trợ sự phát triển tối ưu của não bộ, nhờ đó trẻ trở nên nhạy bén và phản xạ nhanh hơn.

2. Phát triển khả năng vận động thô của bé

Khi trẻ lên 2 tuổi và bắt đầu học nhận biết màu sắc, ngoài việc quan sát bằng mắt, trẻ còn phải phối hợp giữa tay và mắt. Não bộ sẽ tích hợp thông tin từ việc quan sát và cử động tay để chọn lựa màu sắc theo yêu cầu đã được phân tích.

Sau các buổi học về màu sắc, kỹ năng vận động thô của trẻ cũng được cải thiện. Điều này giúp trẻ sử dụng các động tác và kỹ năng một cách linh hoạt hơn.

3. Kích thích khả năng sáng tạo của bé

Dạy bé biết màu sắc không chỉ kích thích tư duy sáng tạo và trí tưởng tượng của trẻ, mà còn giúp trẻ liên tưởng đến những sự vật trong cuộc sống. 

Khi ba mẹ hướng dẫn trẻ nhận biết màu sắc đơn giản của các loại quả như dâu tây, cam, táo,... trẻ sẽ liên kết màu sắc với các loại quả đó và nhanh chóng trả lời đúng màu sắc tương ứng.

4. Phát triển khả năng nhận thức

Màu sắc luôn có mối liên hệ với các sự vật và hiện tượng xung quanh trẻ. Khi cha mẹ dạy trẻ 2 tuổi nhận biết màu sắc, điều này có thể kích thích sự phát triển của trí não trẻ. Đây là cơ hội tốt để trẻ phát triển nhận thức và trí tuệ, giúp trẻ thông minh hơn.

5. Giúp trẻ thư giãn

Trẻ lên 2 tuổi rất thích vui chơi và khám phá mọi thứ xung quanh mình. Khi dạy trẻ nhận biết màu sắc, hãy tạo ra một môi trường vui chơi thú vị và cung cấp cho trẻ nhiều kiến thức hữu ích trong quá trình phát triển.

Trong khi học tập, hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính bảng hay tivi để tránh trẻ trở nên hiếu động quá mức hoặc cứng đầu. Thay vào đó, hãy cho trẻ tham gia các trò chơi trí tuệ để hỗ trợ sự phát triển của trẻ.

6. Gắn kết tình cảm gia đình

Gia đình đi làm bận rộn sẽ không có nhiều thời gian bên trẻ. Bố mẹ có thể tận dụng cuối tuần hoặc mỗi buổi tối để gần gũi với con thông qua những giờ học về màu sắc. Đây là cách tuyệt vời để gắn kết tình cảm với nhau, tạo ra sự kết nối giữa con cái và bố mẹ.

Xem thêm: Màu Sắc Ảnh Hưởng Đến Tâm Trạng Của Trẻ Như Thế Nào?

Nguyên tắc cơ bản để giúp trẻ nhận biết màu sắc hiệu quả

Dạy bé biết màu sắc là một bước quan trọng trong việc phát triển nhận thức và trí tuệ của trẻ. Dưới đây là 3 nguyên tắc cơ bản để bố mẹ có thể giúp trẻ nắm bắt thế giới màu sắc xung quanh hiệu quả:

1. Dạy bé nhận biết màu chính trước, màu phụ sau

Khi giúp trẻ nhận biết màu sắc, bố mẹ nên bắt đầu với các màu cơ bản như đỏ, đen, vàng và xanh dương trước. Sau đó, dần dần chuyển sang các màu khác như xanh lá cây, cam và tím. Như vậy trẻ sẽ dễ dàng nhận biết và ghi nhớ các màu riêng lẻ hơn.

2. Lặp đi lặp lại

Hằng ngày, bố mẹ có thể lặp lại câu hỏi với trẻ như “Đây là màu gì thế con?” bằng cách sử dụng các vật dụng quen thuộc trong nhà. Việc thảo luận về màu sắc mỗi ngày giúp trẻ hình thành thói quen nhận biết và tăng sự tò mò. 

Qua đó, trẻ sẽ phát triển phản xạ ghi nhớ và có thể nêu tên màu sắc của mọi vật dụng xung quanh mình.

3. Dạy từng màu riêng lẻ từ từ

Bố mẹ cần kiên nhẫn khi dạy trẻ nhận biết từng màu riêng lẻ. Trẻ có thể bị nhầm lẫn giữa các màu cùng tông nhưng khác độ đậm nhạt. Để giúp trẻ ghi nhớ tốt hơn, ba mẹ nên minh họa bằng những đồ vật có màu sắc cụ thể.

Những cách dạy bé nhận biết màu sắc mà phụ huynh nên áp dụng

Kích thích khả năng nhận biết màu sắc của trẻ không chỉ giúp trẻ phát triển nhận thức mà còn tạo điều kiện cho trẻ khám phá thế giới đầy sáng tạo. Dưới đây là những cách giúp trẻ nhận biết màu sắc dễ dàng và thú vị:

1. Dạy trẻ qua đồ vật

Khi trẻ thường xuyên tiếp xúc với các vật dụng quen thuộc như cốc, bàn, ghế hay đồ chơi, ba mẹ có thể hỏi trẻ về màu sắc của chúng. Nhờ đó, trẻ sẽ dễ dàng ghi nhớ và học cách nhận biết màu sắc.

Xem thêm: 16 Đồ Chơi Phát Triển Trí Tuệ Cho Bé [Thông Minh Vượt Trội]

2. Dạy trẻ màu sắc qua các viên kẹo

Những viên kẹo đủ màu sắc là công cụ thú vị để dạy trẻ về màu sắc. Ba mẹ có thể yêu cầu trẻ lấy viên kẹo theo màu sắc nhất định, giúp trẻ học cách phân biệt màu sắc thông qua trải nghiệm trực tiếp.

3. Dạy qua đồ chơi cho bé

Kết hợp học tập với vui chơi giúp trẻ tiếp thu màu sắc một cách tự nhiên. Đồ chơi cho trẻ 2 tuổi thường có nhiều gam màu sặc sỡ, nhờ đó giúp trẻ nhận biết màu sắc một cách hiệu quả. Đây là phương pháp hữu ích mà bố mẹ nên tận dụng.

4. Dạy màu sắc qua tranh ảnh

Những bức tranh nhiều màu sắc mang đến cho con cơ hội học hỏi, đồng thời bố mẹ có thể kết hợp kể chuyện để tăng cường khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ. Chỉ nên tập trung dạy trẻ 2 - 3 màu sắc trong mỗi bức tranh để đạt hiệu quả tốt nhất.

Xem thêm: Tổng Hợp 5 Cách Dạy Vẽ Cho Bé Đơn Giản Mà Hiệu Quả Nhất

5. Dạy trẻ qua trò chơi tô màu trên giấy

Cung cấp cho trẻ các dụng cụ vẽ hoặc hộp sáp tô màu để trẻ phát huy sự sáng tạo và học cách nhận biết màu sắc. Ba mẹ nên gọi tên các màu sắc khi trẻ tô màu để giúp trẻ ghi nhớ và hiểu rõ hơn.

6. Dạy trẻ qua trò chơi tô màu 3D

Ngoài phương pháp tô màu truyền thống, phụ huynh có thể hỗ trợ bé tham gia các trò chơi tô màu sáng tạo trên ứng dụng di động. Trong đó, trò chơi tô màu mô hình 3D được phát triển bởi Pibokid có thể mang đến những lợi ích tuyệt vời cho trẻ như:

• Tô màu 3D không chỉ giúp trẻ nhận biết màu sắc theo gam màu mà còn hỗ trợ bé phân biệt các mảng sáng - tối, đậm - nhạt khác nhau.
• Các hình ảnh 3D đa dạng giúp tăng cường trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo của trẻ.
• Rèn luyện cho trẻ tính kiên nhẫn và kỹ năng quan sát vấn đề một cách tỉ mỉ.
• Tăng cường khả năng phối hợp giữa các giác quan, đặc biệt là tay và mắt trong quá trình tô màu của trẻ.
• …

Phụ huynh có thể liên hệ ngay với Pibokid thông qua hotline 0797.050.288 để nhận được sự tư vấn miễn phí về trò chơi này.

7. Dạy trẻ nhận biết màu sắc qua món ăn

Ba mẹ có thể giúp trẻ nhận biết màu sắc bằng cách quan sát các món ăn hoặc hoa quả yêu thích của trẻ. Khi ngồi trò chuyện, ba mẹ hãy hỏi trẻ về màu sắc của những món ăn và hoa quả này, giúp trẻ nhớ lâu hơn.

8. Dạy trẻ thông qua trò chơi tìm đồ vật

Tham gia trò chơi tìm đồ vật theo là cách dạy con nhận biết màu sắc một cách thú vị. Giao cho trẻ nhiệm vụ tìm đồ vật theo màu cụ thể, như “Tìm chiếc xe ô tô màu đỏ” sẽ khuyến khích trẻ khám phá và phát triển khả năng phân biệt tốt hơn.

9. Dạy trẻ biết màu sắc qua việc chọn quần áo

Trẻ thích chọn quần áo cho mình, vì vậy đây là cơ hội tốt để giúp trẻ nhận biết màu sắc. Ba mẹ có thể đặt ra các lựa chọn cho trẻ như “Bộ quần áo này màu hồng hay xanh” hoặc hỏi trẻ về màu sắc của trang phục đã chọn, giúp trẻ tiếp thu kiến thức về màu sắc.

10. Dạy bé nhận diện màu sắc và lặp lại

Việc sớm nhận diện và phân biệt màu sắc là một lợi ích to lớn cho trẻ. Dù vậy, bố mẹ đừng vội lo lắng nếu con chưa bắt kịp với bạn bè đồng trang lứa. Hãy dành thời gian bên con, biến việc học trở nên thú vị và thư giãn hơn.

Khi cùng trẻ quan sát thế giới, hãy mô tả các sự vật bằng màu sắc cụ thể như "Bông hoa màu đỏ rực rỡ" hay "Con ếch màu xanh". Cách tiếp cận tự nhiên này giúp trẻ tiếp thu kiến thức màu sắc từ từ và nhớ lâu hơn.

11. Dạy bé mỗi tuần một màu sắc

Sau khi trẻ đã làm quen với những màu cơ bản, bố mẹ có thể thử dạy trẻ mỗi tuần một màu để bé ghi nhớ lâu hơn. 

Ví dụ, trong tuần đầu tiên, hãy tập trung vào màu đỏ bằng cách cho trẻ tiếp xúc với nhiều đồ vật, đồ chơi và hình ảnh liên quan đến màu đỏ. Sau đó, chuyển sang màu xanh cho tuần tiếp theo, rồi lần lượt khám phá các màu khác theo tuần.

Phương pháp này giúp trẻ tiếp cận màu sắc một cách có hệ thống và tránh sự nhàm chán. Bố mẹ sẽ ngạc nhiên với những tiến bộ của trẻ sau một thời gian áp dụng.

12. Lựa chọn kế hoạch phù hợp dạy màu sắc cho con

Mỗi trẻ đều có cách nhìn nhận và tiếp thu màu sắc riêng. Vì vậy, kế hoạch dạy bé nhận biết màu sắc cần được linh hoạt và phù hợp với từng trẻ, cụ thể như:

• Dạy theo tốc độ hiểu của con: Bài học nhận biết màu sắc nên được điều chỉnh dựa trên độ tuổi và tốc độ tiếp thu của trẻ. Bài học cho trẻ 18 tháng sẽ khác với trẻ 3 tuổi, giúp trẻ tiếp cận kiến thức một cách tự nhiên và thú vị.
• Giới hạn số màu học mỗi tuần: Phụ huynh nên giới thiệu một màu mới mỗi tuần và đặt tên tuần theo màu sắc như “tuần xanh”, “tuần vàng”... Điều này giúp trẻ tập trung và nhớ kỹ màu sắc đang học.
• Sử dụng những vật tương tự để so sánh màu sắc: Để trẻ dễ dàng tập trung vào màu sắc, hãy chọn những vật có kích thước và hình dạng giống nhau nhưng khác màu. Điều này giúp trẻ so sánh và ghi nhớ màu sắc một cách hiệu quả.
• Bài học sinh động và tương tác: Kích thích sự tham gia của trẻ bằng cách huy động các giác quan trong quá trình học. Các hoạt động tương tác giúp trẻ hứng thú và ghi nhớ bài học tốt hơn.

13. Kết hợp việc dạy màu sắc vào các hoạt động hàng ngày

Phương pháp “học mà chơi” trong các hoạt động hàng ngày là cách tiếp cận hiệu quả để giúp trẻ nhận biết màu sắc. Khi trẻ được học trong bối cảnh thực tế, trẻ có xu hướng ghi nhớ gam màu tốt hơn và cảm thấy hứng thú hơn.

• Trong lúc nấu ăn: Ba mẹ có thể dạy trẻ nhận biết màu sắc của các loại thực phẩm như cà rốt màu cam, rau cải màu xanh hoặc cà chua màu đỏ.
• Trong lúc đi dạo: Khi đi dạo ngoài trời, ba mẹ có thể chỉ cho trẻ thấy màu sắc của các loài hoa, lá cây hoặc biển hiệu đường phố.
• Trong các hoạt động vẽ và tô màu: Khuyến khích trẻ vẽ và tô màu, sau đó cùng thảo luận về màu sắc mà trẻ đã sử dụng.
• Trong lúc sắp xếp đồ chơi: Khi trẻ sắp xếp đồ chơi, ba mẹ có thể yêu cầu trẻ phân loại theo màu sắc.

14. Dạy bé học màu sắc qua bài hát, video

Bài học với âm nhạc và hình ảnh sống động sẽ thu hút trẻ hơn so với những bài học đơn điệu. Ba mẹ có thể bật các video bài hát về màu sắc bằng tiếng Việt hoặc tiếng Anh cho trẻ, giúp trẻ ghi nhớ màu sắc dễ dàng hơn. 

Một số bài hát về màu sắc thú vị mà bố mẹ có thể mở cho con như Rainbow Colors Song, Colors Everywhere, What Color Is It? và nhiều bài hát khác. Những giai điệu sôi động và hình ảnh minh họa vui nhộn sẽ khiến việc học thú vị và dễ tiếp thu hơn.

15. Sử dụng công cụ học tập giúp trẻ nhận biết màu sắc

Bố mẹ có thể làm cho quá trình dạy bé nhận biết màu sắc trở nên thú vị hơn bằng cách sử dụng các công cụ học tập hỗ trợ. Những công cụ này giúp bé phát triển tư duy và ngôn ngữ một cách toàn diện, chẳng hạn như:

• Sách ảnh: Chọn những cuốn sách có hình ảnh màu sắc đa dạng và sinh động để giúp trẻ phân biệt màu sắc.
• Bảng màu và thẻ học: Sử dụng bảng màu và thẻ học có tên kèm theo hình ảnh minh họa cho từng màu để bé dễ dàng nhận biết.
• Ứng dụng học tập: Có nhiều ứng dụng di động dành riêng cho trẻ em với chủ đề màu sắc, giúp bé vừa chơi vừa học một cách trực quan.
• Đồ chơi giáo dục: Các loại đồ chơi xếp hình, bộ khối xây dựng hoặc các đồ chơi với nhiều màu sắc khác nhau giúp bé phân biệt và nhận biết màu sắc trong quá trình vui chơi.
• Bút màu và giấy vẽ: Tạo cơ hội cho bé vẽ và tô màu bằng bút màu và giấy vẽ. Hãy khuyến khích trẻ sáng tạo và sử dụng nhiều màu sắc khác nhau.

Các dấu hiệu của chứng mù màu ở trẻ

Mù màu là hiện tượng trẻ gặp khó khăn trong việc phân biệt một số màu sắc nhất định, đặc biệt là màu đỏ và xanh lá cây, nhưng vẫn giữ được thị lực sắc nét. Các dấu hiệu nhận biết mù màu ở trẻ cần được phát hiện sớm:

• Khó phân biệt màu sắc: Trẻ không nhận biết chính xác một số màu cơ bản sau 4 tuổi.
• Dùng từ không chính xác: Trẻ gọi sai tên màu khi mô tả các vật xung quanh.
• Sai màu khi tô: Trẻ tô màu không đúng với các vật thường thấy như bầu trời, cỏ.
• Thiếu hứng thú với màu sắc: Trẻ ít quan tâm đến việc tô màu hoặc chơi đồ chơi nhiều màu.
• Vấn đề trong điều kiện ánh sáng yếu: Trẻ khó phân biệt màu trong ánh sáng yếu hoặc khi có nhiều màu cùng lúc.
• Nhạy cảm với màu sáng: Trẻ nhạy cảm với ánh sáng mạnh, đặc biệt khi nhìn vào màu đỏ hoặc xanh lá cây, gây khó chịu hoặc đau đầu.
• Chuyển động mắt bất thường: Trẻ có thể có mắt chuyển động nhanh (hiếm gặp).

Nguyên nhân của mù màu ở trẻ thường là do di truyền, hoặc biến chứng của các bệnh lý như đái tháo đường, bệnh bạch cầu. Sử dụng thuốc hoặc tiếp xúc với hóa chất độc hại cũng có thể gây ra tình trạng này. 

Nếu cha mẹ nghi ngờ trẻ có dấu hiệu mù màu, cần đưa trẻ đến khám bác sĩ chuyên khoa mắt để kiểm tra và chẩn đoán kịp thời.

Những lưu ý khi áp dụng cách dạy con nhận biết màu sắc

Khi giúp trẻ nhận biết màu sắc, có một số điểm quan trọng mà ba mẹ cần lưu ý để quá trình học của con diễn ra hiệu quả và thú vị hơn:

• Kiên nhẫn với con: Mỗi trẻ có tốc độ tiếp thu khác nhau, vì vậy hãy kiên nhẫn đồng hành cùng con và cho phép con học theo khả năng riêng của mình.
• Tập trung vào hứng thú của con: Hãy đảm bảo trẻ cảm thấy hứng thú với việc học màu sắc. Sử dụng các ứng dụng học tập và công cụ hỗ trợ đa dạng để giữ cho trẻ luôn vui vẻ và tích cực trong suốt quá trình học.
• Khích lệ và khen thưởng: Những lời khen, động viên hay phần thưởng nhỏ từ bố mẹ sẽ tạo động lực và niềm vui cho trẻ, giúp trẻ háo hức hơn trong mỗi bài học.

Lời kết

Hãy cùng Pibokid mang đến cho bé yêu những trải nghiệm học tập đầy ý nghĩa, giúp trẻ nhận biết màu sắc một cách tự nhiên và đầy thú vị. Thông qua các trò chơi cùng hoạt động sáng tạo, bé sẽ phát triển tư duy và khám phá thế giới đầy sắc màu trong tầm tay.